Oprawa artystyczna

Muzyka

Misterium Męki Pańskiej jest od swego zarania, już od początkowego zamysłu zrodzonego w 1995 r., związane nierozerwalnie z muzyką. Myśl o realizacji widowiska nasunęły bowiem Arturowi Piotrowskiemu utwory pasyjne wykonywane przez Poznański Chór „Polihymnia” pod dyrekcją Janusza Dzięcioła. Dlatego też od początku oprawa muzyczna w Misterium opierała się wyłącznie na renesansowych utworach chóralnych _a capella_ wykonywanych przez chór „Polihymnia”, które Artur Piotrowski dobierał do poszczególnych scen.

Jednakże już w roku 2000 poszerzył ich zakres o dodatkowe utwory wokalne oraz kompozycje instrumentalne. Kilka z nich powstało specjalnie na potrzeby widowiska. Ich twórcą jest Paweł Matz, a wykonawcą orkiestra symfoniczna Zespołu Szkół Muzycznych w Poznaniu pod dyrekcją Wiesława Bednarka.

Do tej pory z Misterium współpracowali m.in.:

• Poznański Chór „Polihymnia”, pod dyr. Janusza Dzięcioła
• Poznański Chór Katedralny, pod dyr. ks. Szymona Daszkiewicza
• Chór Uniwersytetu im. Adama Mickiewicza, pod dyr. Jacka Sykulskiego
• Chór Męski „Arion”, pod dyr. Andrzeja Niedziałkowskiego
• Chór Nauczycieli m. Poznania, pod dyr. Eligiusza Szczepaniaka
• Chór „Zmartwychwstanie”, pod dyr. Beaty Nowak
• oraz Orkiestra Symfoniczna Zespołu Szkół Muzycznych, pod dyr. Wiesława Bednarka

Ponadto, w widowisku wykorzystywane są fragmenty „Requiem” Gabriela Faure’go i Giuseppe Verdiego.

Pełna lista utworów muzycznych wykorzystywanych podczas Misterium:

• Sanctus. Gabriel Faure, wyk. Chór Monteverdi, Orchestre Revolutionnaire et Romantique pod dyrekcją Sir Elliota Gardinera,
• Agnus Dei. Gabriel Faure, wyk. Chór Monteverdi, Orchestre Revolutionnaire et Romantique pod dyrekcją Sir Elliota Gardinera,
• Atak Barabasza na Rzymian. Paweł Matz, wyk. Orkiestra Symfoniczna Zespołu Szkół Muzycznych w Poznaniu,
• Zdrada Judasza. Paweł Matz, wyk. kompozytora,
• Ostatnia wieczerza. Paweł Matz, wyk. kompozytora,
• Requiem. Giuseppe Verdi (fragmenty),
• Pokój mój daję wam. Paweł Matz, wyk. Orkiestra Symfoniczna Zespołu Szkół Muzycznych w Poznaniu,
• Tristis est anima mea. Georgius Deakbardos, wyk. Poznański Chór „Polihymnia” pod dyr. Janusza Dzięcioła,
• Od Annasza do Kajfasza. Paweł Matz, wyk. kompozytora,
• Crucifigatur. Georgius Deakbardos, wyk. Poznański Chór „Polihymnia” pod dyr. Janusza Dzięcioła,
• Skazanie Jezusa na śmierć. Paweł Matz, wyk. kompozytora,
• Miserere. Antonnio Lotti, wyk. Poznański Chór „Polihymnia” pod dyr. Janusza Dzięcioła,
• Popule meus. Tommaso Ludovico da Vittoria, wyk. Poznański Chór „Polihymnia” pod dyr. Janusza Dzięcioła,
• Ludu mój, ludu. Pieśń w oprac. Pawła Matza na połączone chóry poznańskie i orkiestrę symfoniczną,
• Crucifixus. Antonio Lotti, wyk. Poznański Chór „Polihymnia” pod dyr. Janusza Dzięcioła,
• Wierzę. Józef Świder, wyk. Poznański Chór „Polihymnia” pod dyr. Janusza Dzięcioła,
• Resurrection. John Debney, wyk. Nick Ingman & his Orchestra (z filmu „Pasja” w reż. Mela Gibsona).

Światło

Misterium Męki Pańskiej odbywa się w plenerze, z widokiem na centrum miasta. Jednakże rozpoczyna się już po zapadnięciu zmroku i rozgrywa w ciemnościach, co pomaga widzom w odbiorze i skupieniu uwagi na występujących postaciach i wydarzeniach. Poszczególne sceny oświetlane są blaskiem lamp, podobnie jak w teatrze scenicznym, potęgując wyjątkowy nastrój spektaklu.

Wśród stosowanego oświetlenia znajdują się najnowszej generacji reflektory teatralne do pracy plenerowej, niewymagające dodatkowych ramp, które mogłyby przeszkadzać widzom, oraz światła laserowe.

Niektóre sceny, m.in. wjazd do Jerozolimy, Drogę Krzyżową czy Zmartwychwstanie, iluminują wojskowe reflektory lotnicze APM o mocy 30 kW. Drogę Krzyżową rozświetla ponadto 300 pochodni podtrzymywanych przez otaczających ją szpalerem poznańskich harcerzy.

Dźwięk

Wobec ogromnej, liczącej około stu tysięcy osób widowni, jaką gromadzi co roku Misterium Męki Pańskiej, ważnym elementem jest zapewnienie właściwego nagłośnienia. Najwyższej jakości rozwiązania w tym zakresie zapewnia jedna z najbardziej renomowanych firm w Polsce – Gigant Sound Jerzego Taborowskiego.

Głośniki umieszczane są na wałach, po obydwu stronach placu pod Dzwonem Pokoju, na rusztowaniach kilkumetrowej wysokości, a z drugiej, gdzie znajduje się Golgota, zawieszane na dźwigach.

Dzięki potężnej sile nagłośnienia pozornie retoryczne, wygłoszone dobitnie przez Piłata pytanie „A cóż to jest prawda?”, chichot Heroda zajętego zabawianiem gości czy odgłosy biczowania docierają aż na krańce miasta.

Ze względów technicznych ścieżka dźwiękowa – muzyka i dialogi widowiska – emitowana jest podczas spektaklu z playbacku.

Scenariusz

Misterium Męki Pańskiej jest wyrażoną nowoczesnymi środkami opowieścią, zawierającą tradycyjną treść i przesłanie. To historia męki, śmierci i zmartwychwstania Jezusa Chrystusa.Zarzewiem Misterium stały się teksty pieśni pasyjnych wykonywanych przez Poznański Chór „Polihymnia” pod dyrekcją Janusza Dzięcioła.

To one zainspirowały scenarzystę, a zarazem producenta i reżysera widowiska, Artura Piotrowskiego, do przygotowania pierwszego spektaklu. Jednakże kanwą scenariusza jako takiego, a więc poszczególnych scen i dialogów, stało się bezpośrednio Pismo Święte, a w kilku miejscach książka „Dzień, w którym umarł Chrystus” Jima Bishopa.

Ważnym czynnikiem, mającym również wpływ na ostateczny kształt scenariusza, była dla Artura Piotrowskiego podróż do Ziemi Świętej w 1996 oraz spotkanie z Janem Pawłem II w Poznaniu w 1997 r.

Scenografia

Monumentalna scenografia Misterium Męki Pańskiej ulega nieustannej ewolucji. Stopniowo, z roku na rok pojawiają się nowe elementy, które ubogacają spektakl.

Na scenografię składają się:

• przecinająca plac rampa, na której rozgrywają się m.in. sceny wjazdu Jezusa do Jerozolimy oraz Droga Krzyżowa, zakończona Golgotą,
• brama Jerozolimy, zbudowana wokół piętnastometrowej wieży Dzwonu Pokoju,
• wieczernik wzorowany na fresku Leonarda da Vinci „Ostatnia wieczerza”,
• otoczona kolumnami Świątynia Jerozolimska – miejsce nauczania Jezusa oraz Jego sporu z Sanhedrynem – Wysoką Radą kapłanów żydowskich, a wreszcie Jego osądzenia,
• kilkumetrowej wysokości, dwukondygnacyjny pałac Piłata, prokuratora Judei,
• wnętrza siedziby kapłana żydowskiego Annasza oraz króla Galilejczyków – Heroda,
• Ogród Oliwny – miejsce zdrady Judasza,
• pal do biczowania.

Dekoracje Misterium wykonane są z drewna i płyt pilśniowych. Pomalowano i zakonserwowano je farbami odpornymi na ekstremalne warunki atmosferyczne i pogodowe. Całość prac związanych z przygotowaniem scenografii wykonał Rajmund Rakoniewski wraz ze współpracownikami w Kórniku koło Poznania.

Autorem projektów dekoracji jest nieżyjący już niestety, śp. Czesław Kowalski, profesor Akademii Sztuk Pięknych w Poznaniu, scenograf teatralny. W jego dorobku znajduje się także, opracowany wraz z żoną, projekt słynnego zestawu „mebli Kowalskich”.

Element scenografii stanowi również od 2003 r., ukazujący się w finale, ogromny obraz Jezusa Miłosiernego.

Kostiumy

Kostiumy pełnią w Misterium Męki Pańskiej rolę niezmiernie ważną. To one, obok scenografii, nadają w głównej mierze nastrój widowisku, budują poczucie „realności’ odgrywanych wydarzeń i mają przybliżać widzom ich treść. Jednocześnie stanowią pomost miedzy współczesnym wyobrażeniem a rzeczywistymi strojami ludzi zamieszkujących Jerozolimę przed dwoma tysiącami lat.

Wszyscy aktorzy występujący w widowisku podzieleni są na grupy wyodrębnione jasno właśnie za pomocą kostiumów – kapłani w czarnych szatach, Rzymianie w zbrojach, a lud Jerozolimy w chustach.

Wraz ze zwiększaniem się liczby zaangażowanych aktorów oraz zużywaniem kostiumów, są one wymieniane stopniowo na nowe, zwykle lepiej dopasowane do ról, w których występują i wykonane bardziej profesjonalnie.

Obecne stroje do Misterium szyło trzydzieści osób, przygotowujących blisko 500 różnokolorowych kompletów tunik i nakryć głowy dla ludu. Zużyto w tym celu prawie pięć kilometrów tkanin.

Kostiumy żołnierzy rzymskich, na które składa się zbroja, miecz, halabarda, tarcza, hełm i krótka tunika, zostały wykonane specjalnie na zamówienie w Delhi w Indiach. Ubiory strażników – zbroje, nakrycia głowy, włócznie i tarcze oraz długie tuniki – powstały w Kórniku koło Poznania. Z kolei specjalne obuwie – sandały noszone przez wszystkich aktorów – wyprodukowane zostało w Krakowie.